Vijftig jaar geleden, in 1969, besloten zes enthousiaste jonge onderzoekers zich samen toe te leggen op baanbrekend historisch onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog. Het Navorsings- en Studiecentrum voor de Geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog (NCWOII), de voorganger van het CegeSoma, was geboren! In 1969 verscheen ook het eerste nummer van het Belgisch tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis, dat sinds 2011 wordt uitgegeven door het CegeSoma. Een derde verjaardag waar het CegeSoma in 2019 op inzet, is 75 jaar bevrijding. Op de avond van 3 september 1944 werd Brussel bevrijd door de Britse troepen en de Belgen van de Brigade Piron.
"P.S. Je mag deze brief laten lezen aan je collega's en je vrienden." Met dit postscriptum sloot Hendrik zijn brief af. Die schreef hij in januari 2019 naar aanleiding van zijn telefonische vraag of er geen opsluitingsdossier van zijn vader bestond in het Rijksarchief Antwerpen-Beveren? Na de Bevrijding in 1944 zat Hendriks vader een tijd opgesloten in het interneringscentrum van Merksplas. Omdat hij, op jonge leeftijd, zijn vader had zien wegvoeren, had dit – naar eigen zeggen – een trauma veroorzaakt. Hij droomt er nog steeds van. Omdat hij geen computer bezit, verzocht ik hem een brief te schrijven met alle relevante informatie die een gerichte zoektocht naar het dossier mogelijk moest maken. Op drie kantjes papier kreeg ik vervolgens een geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in zeven mijlslaarzen gepresenteerd. Op basis van deze ene casus blijkt overduidelijk hoe moeilijk de inbedding van een genuanceerde wetenschappelijke visie op een persoonlijk verhaal verloopt.
Meer dan 200 procesdossiers van het Rijkskamergerecht die bij een bombardement in 1944 werden beschadigd, zijn nu gerestaureerd. Het boek Trésors de procédure, verschenen in februari 2019, brengt het verhaal van dit archief en toont een aantal van de fraaiste stukken uit de procesdossiers.
Het Rijksarchief bewaart talrijke brieven en duizenden doodsberichten van soldaten die waren ingelijfd in de legers van Napoleon. Een nieuwe publicatie uit 2019 behandelt 150 van dergelijke brieven die werden geschreven tussen 1800 en 1814. De genealogische gegevens uit de doodsberichten van de soldaten van de Franse departementen kunnen bovendien online geraadpleegd worden.
Op donderdag 21 februari 2019 om 20.00u geeft Laurence Druez, archivaris bij het Rijksarchief te Luik, in Saint-Ghislain een lezing over de protestanten van de Borinage en hun ruimtes voor de eredienst (De Dour à Baudour : les protestants du Borinage à travers leurs lieux de culte). Laurence Druez is co-auteur van een boek uit 2017 over de protestantse erfenis van Wallonië. Haar inventaris van de archieven van de Protestantse kerk van Dour, bewaard in het Rijksarchief te Bergen, verschijnt binnenkort.
Het archief van het Keizerlijk Kamergerecht is een van de rijkste en origineelste bestanden die worden bewaard in het Rijksarchief te Luik. Het kostbare archief kent nu een wedergeboorte dankzij de inventarisering en restauratie van de stukken die werden beschadigd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op 19 februari 2019 geeft archivaris Laetizia Puccio in Luik een lezing over dit archief.
Vier cartularia van de stad Chièvres werden gedigitaliseerd en kunnen voortaan online, of in de digitale leeszalen van het Rijksarchief, worden geraadpleegd. Het gaat om fiscale registers, de voorlopers van ons kadaster, uit 1424, 1540, 1574 en 1600.
Sinds 2016 digitaliseert de vzw Archives photographiques namuroises het fotoarchief dat wordt bewaard in het Rijksarchief te Namen. Het voorlopige resultaat? Al meer dan 3.500 van deze foto's zijn digitaal raadpleegbaar in alle leeszalen van het Rijksarchief. Momenteel richt één van de vrijwilligers van de vzw zijn pijlen op de fotocollectie van Louis-Robert Pennart, die in de jaren 1980 gedeeltelijk werd gered van de container door zijn buren. Het opzoekingswerk van de vrijwilliger leest bij momenten als een detectiveverhaal...
Het oorkondenboek van de graven van Namen is het meest kostbare stuk dat wordt bewaard in het Rijksarchief te Namen. Het bevat 1.365 documenten uit de periode 1092-1619, waarvan 1.005 oorkonden met zegel. De charters gaan voornamelijk over het beheer van het graafschap Namen en omliggende regio’s zoals het bisdom Luik, het hertogdom Brabant en de graafschappen Henegouwen, Luxemburg en Vlaanderen. In 2018 organiseerde het Rijksarchief een tentoonstelling over deze oorkondenschat. Tien panelen uit die expo zijn nu online raadpleegbaar.
Op 1 maart 2019 komt een einde aan meer dan 50 jaar aanwezigheid van het Rijksarchief in Saint-Hubert. Een terugblik…
