Op 14 november 2019 werd bekendgemaakt dat de dodenrol van de Gentse Sint-Baafsabdij uit 1406 is beschermd als Vlaams topstuk. Deze indrukwekkende rol – in totaal 30 meter lang en versierd met een prachtige miniatuur – maakt deel uit van het archief van Sint-Baafs en bisdom Gent en wordt bewaard in de Sint-Baafskathedraal. Het Rijksarchief te Gent bewaart een gelijkaardige rol – die eveneens deel uitmaakt van het archiefbestand van het bisdom – uit 1508. Ook van die andere grote Gentse abdij, Sint-Pieters, bewaart het Rijksarchief te Gent een dodenrol (uit 1399).
Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek is van essentieel belang voor vooruitgang en innovatieve ontwikkeling. Toch renderen geïnvesteerde middelen vaak onvoldoende, omdat onderzoeksgegevens binnen een te beperkte kring verspreid worden en/of het bestaan ervan niet gedocumenteerd is. Een Open Data-politiek waarbij onderzoeksgegevens publiek ter beschikking worden gesteld, verhoogt niet enkel het financiële rendement, maar zorgt ook voor een tot nog toe ongekende boost van het wetenschappelijk onderzoek. Uiteraard brengt het publiceren van deze data risico’s met zich mee. Daarom is er nood aan een kwalitatief en regulerend kader dat een brede juridische bescherming biedt.
Eind september 2019 verzamelden data-experten van over heel Europa in Engeland voor het CESSDA Expert Seminar 2019 (CES 2019). België was vertegenwoordigd door het SODA-team, dat een uiteenzetting gaf over de nieuwe richtlijn inzake open data en publieke sector informatie.
Het archief van de Orde der Geneesheren en van de Orde der Apothekers, die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden opgericht, is dankzij twee nieuwe inventarissen raadpleegbaar in de leeszaal van het Algemeen Rijksarchief: fantastisch nieuws voor wie onderzoek wil doen naar de geschiedenis van deze beide beroepsgroepen tijdens de Duitse bezetting.
Op 24 december 2019 herdenken het Rijksarchief te Luik en de vzw CELIDA de 75e verjaardag van het bombardement op Luik, waarbij ook het Rijksarchief werd getroffen, destijds gevestigd in de stationsgebouwen van Jonfosse. Een deel van de onschatbare archieven over de geschiedenis van het prinsdom Luik ging daarbij verloren. Naar aanleiding van deze herdenking organiseert het Rijksarchief te Luik op donderdag 12 december 2019 vanaf 19.00u een lezingenavond. En van 13 december 2019 tot 31 januari 2020 kan je in het Rijksarchief te Luik ook een tentoonstelling bezoeken rond het depotleven tijdens het conflict, de relatie van het Rijksarchief te Luik met de bezetter en de omstandigheden van het bombardement van 24 december 1944. De inspanningen die werden (en worden) geleverd om de destijds beschadigde documenten te redden/restaureren, komen in de expo eveneens aan bod.
Tijdens het ancien régime was de provincie Limburg een van de zeventien provinciën van de Spaanse – en later Oostenrijkse – Nederlanden. In de praktijk ging het om een federatie van vier verschillende entiteiten: het Hertogdom Limburg, het Land van Dalhem, het Land van Valkenburg en het Land van ‘s-Hertogenrade (Rolduc). De acta van het internationaal colloquium over de geschiedenis van het hertogdom Limburg en de Landen van Overmaas zijn nu gepubliceerd.
Op 14 mei 1940 werd het gebouw van het Rijksarchief te Bergen geraakt door Duitse brandbommen die het station van Bergen hadden moeten treffen. Twee derde van het archief ging op in de vlammen, vooral ancien régime-archief. Eén van de weinige bestanden die gespaard bleven, was de rijke kaartencollectie. Het digitaliseren van deze kaarten en plattegronden is al enige tijd afgerond, maar nieuw is dat ze sinds kort bijna integraal zijn opgeladen in Cartesius en dus online raadpleegbaar zijn.
Ongeacht verjaardagen en modieuze tendensen blijft de Eerste Wereldoorlog intrigeren. Al bijna een eeuw lang verschijnt er wereldwijd elke dag minstens één publicatie over dit thema. En de voorbije honderdjarige herdenking gaf in België alleen al aanleiding tot de opzet van honderden colloquia, lezingen, plechtigheden en tentoonstellingen. De grote verscheidenheid aan benaderingen alsook de verbreding van vakgebieden en verruiming van onderzoeksdomeinen zorgden voor enkele mooie verrassingen. De bibliografie Honderd jaar – en meer – geschiedschrijving over de Eerste Wereldoorlog in België nodigt je uit ze te ontdekken. Het naslagwerk van 1.312 pagina’s, inclusief een eerste historiografische balans, telt meer dan 14.000 referenties en ruim 100 afbeeldingen in kleur.
Op 28 november 2019 viert het Rijksarchief te Eupen zijn 30-jarig bestaan. Onze archiefdienst in Eupen kwam voort uit een samenwerkingsakkoord tussen het Rijksarchief, de Duitstalige Gemeenschap en de stad Eupen. Op 27 november 2019 wordt deze verjaardag feestelijk gevierd in het Eupense klooster Heidberg.
De studiedag ‘Saving the Web: the Promise of a Belgian Web Archive’, georganiseerd door de onderzoekers van het PROMISE-onderzoeksproject, op 18 oktober 2019 in KBR klokte af op ruim 100 deelnemers uit binnen- en buitenland. De ontwikkeling van een federale strategie voor het bewaren van het Belgische web mag als een ‘hot topic’ worden beschouwd, zowel voor mensen uit de archief- of bibliotheeksector, als voor personeel van supranationale, federale, regionale en lokale overheidsdiensten, onderzoeksinstellingen en universiteiten, genealogen, …
