Een nieuw jaar, een nieuw Fed-tWin-project! ‘DigiL4Arch’ gaat de juridische uitdagingen rond digitale archivering analyseren en beoordelen. Het doel is om het huidige juridische landschap voor de omgang met digitale (overheids)gegevens integraal in kaart te brengen en aanbevelingen te ontwikkelen voor een aanpassing van de Belgische archiefregelgeving.
Digitale archivering houdt de belofte in om de positieve rol van archieven voor de samenleving te vergroten door waardevolle informatie beter te bewaren en toegankelijk te maken. Het beschikbaar maken van digitale informatie gaat gepaard met een reeks technische en juridische uitdagingen als gevolg van een uitgebreid juridisch raamwerk dat het gebruik van data reguleert. De regulering van data binnen de EU is de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen. In 2020 publiceerde de Europese Commissie de mededeling ‘Een Europese datastrategie’, wat tot een versnelling van de wetgeving op het gebied van data heeft geleid. De EU-dataregelgeving wordt daarbij opgesplitst in wetgeving gericht op data zelf (persoons- en niet-persoonsgegevens, bijvoorbeeld de GDPR of de Datagovernanceverordening) en wetgeving gericht op het opzetten van een toekomstbestendig digitaal wetboek (bijvoorbeeld de Digitaledienstenverordening) (zie Figuur 1). Het geheel van deze juridische kaders vertaalt zich in een reeks wettelijke kernvereisten, gebaseerd op brede principes en het fragiele onderscheid tussen persoonlijke en niet-persoonlijke gegevens. Met andere woorden: ze creëren wettelijke vereisten met onzekere grenzen.
Belgische archieven moeten hun weg vinden in dit complexe wettelijke kader dat op EU-niveau is vastgelegd en in nationaal recht is vertaald. Een uitdaging die nog moeilijker wordt gemaakt door het feit dat het raamwerk zich nog steeds aan het ontwikkelen is, waarbij verschillende voorstellen het wetgevingsproces van de EU aan het ondergaan zijn (bijvoorbeeld Europese ruimte voor gezondheidsgegevens).
Het DigiL4Arch-project zal het Rijksarchief en Belgische archiefinstellingen ondersteunen bij hun digitale archiveringsinitiatieven door diepgaand onderzoek te doen naar de verschillende wettelijke vereisten die op nationaal en EU-niveau van toepassing zijn. Dit onderzoek zal de basis vormen voor een kenniscentrum voor digitaal data- en archiefrecht. Het onderzoek richt zich op drie doelstellingen:
- Het identificeren en in kaart brengen van alle wettelijke vereisten die relevant zijn voor digitale archivering in België;
- Het identificeren van lacunes in de regelgeving en knelpunten in de huidige wettelijke kaders;
- Het ontwikkelen van aanbevelingen om de geïdentificeerde lacunes in de regelgeving en knelpunten te overwinnen, en om een coherente digitale wet voor archivering tot stand te brengen.
Het onderzoek zal worden uitgevoerd door Laura Drechsler, op basis van een Fed-tWin-mandaat bij het Rijksarchief en het Centrum voor IT & IE-recht van de KU Leuven.
