De voorbije jaren werd de leeszaal van het Rijksarchief Gent overstelpt met vragen tot inzage van de opsluitingsdossiers van het naoorlogse interneringscentrum van Gent, voornamelijk van familieleden van betrokkenen. Een nieuwe inventaris van dit archief bleek geen overbodige luxe.
Het interneringscentrum van Gent werd opgericht voor de opsluiting van mannen en vrouwen die van collaboratie werden verdacht tijdens de naoorlogse repressie die volgde op de bevrijding van België. Op 2 november 1944 werd in een leegstaande fabriek in de Wollestraat (de huidige Warandestraat) het interneringscentrum van Gent geopend. In de eerste maanden werden er uitsluitend geïnterneerden opgevangen. Wie werd aangehouden en het statuut van beklaagde kreeg, verhuisde dezelfde dag nog naar de gevangenis van Gent. Vanaf januari 1945 bleven de meeste gedetineerden na hun aanhouding in de Wollestraat. En vanaf 28 september 1945 werden in het interneringscentrum ook veroordeelde collaborateurs opgesloten.
Aan het systeem van administratieve internering kwam in april 1946 een einde. De stapsgewijze ontmanteling van het Gentse interneringscentrum zette zich in vanaf midden maart. De mannen werden overgebracht naar het kamp van Lokeren, de vrouwen naar de Nieuwewandeling. De vrouwenafdeling sloot op 31 maart. De laatste mannelijke gedetineerde verliet op 31 mei de inrichting. Het interneringscentrum van Gent werd een maand later, op 30 juni, opgeheven. In totaal verbleven er iets meer dan 9.000 mannen en vrouwen.
Na de sluiting van het interneringscentrum van Gent kwam het archief in de gevangenis van Gent terecht. In 1988, 1999 en 2010 werd het overgebracht naar het Rijksarchief. De eerste twee overbrengingen werden in Beveren geïnventariseerd. Beide inventarissen zijn ook gepubliceerd. De materiële staat van de dossiers liet echter te wensen over. Door de veelvuldige raadpleging werd beslist om de dossiers alsnog te schonen, de dossiers met gescheurde of ontbrekende kaft in aparte zuurvrije omslagen te steken en alle dossiers in gepaste dozen te verpakken. Het aantal inventarisnummers is hierdoor verdubbeld. Omdat de meeste beschrijvingen niet meer klopten en er nieuwe stukken zijn toegevoegd, drong een nieuwe inventaris zich op.
Deze nieuwe inventaris heeft betrekking op het volledige archief van het interneringscentrum van Gent. Het archief biedt heel wat mogelijkheden voor onderzoek naar de werking van de inrichting en de vrouwen en mannen die hier zijn opgesloten tijdens de naoorlogse repressieperiode.
Inzage van dit archief is mogelijk mits toelating van het diensthoofd van het Rijksarchief Gent, als gemachtigde van de algemeen rijksarchivaris, en ondertekening van een onderzoeksverklaring.
De inventaris
De inventaris is gratis online beschikbaar via onderstaande links.
DROSSENS Paul, Inventaris van het archief van het interneringscentrum van Gent, 1944-1946, reeks Inventarissen Rijksarchief te Gent nr. 180, publicatie nr. 6588, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2025.
