Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Was één van jouw voorouders een landloper?

Texte petit  Texte normal  Texte grand
26/04/2021 - Inventarisatie - Digitalisering - Rijksarchief te Antwerpen - Rijksarchief te Beveren

Had je geen werk, geen vaste woonplaats en geen middelen van bestaan? Dan werd je tot 1993 naar Wortel- of Merksplas-Kolonie gestuurd. Liep één van jouw voorouders een dergelijk parcours? Zoek het uit via een nieuw ontwikkelde (online) zoekmodule en ontdek heel wat boeiende informatie over het leven van landlopers, hun familie en hun herkomst.

Tienduizenden 'landlopers' (die we nu werkloze daklozen zouden noemen), vanuit alle hoeken van België, werden in Wortel- of Merksplas-Kolonie tijdelijk verplicht tewerkgesteld in een gezonde groene omgeving. Het doel was drieledig: de mensen in kwestie heropvoeden, hun aantal verminderen door hen werk te geven, en de grote heidevelden in het noorden van de provincie Antwerpen ontginnen om ze productief te maken!

De zoekmodule

Duizenden Belgen stammen dus af van mensen die in Wortel- of Merksplas-Kolonie verbleven. Jij misschien ook?! Was één van jouw voorouders een landloper?

Het verblijf van elke landloper werd zorgvuldig geregistreerd in een inlichtingenfiche. Hierop staat de voornaamste informatie over de landloper waardoor het een interessante bron is voor wie op zoek gaat naar sporen van familie die ooit in Wortel of Merksplas verbleef.

In het Rijksarchief Antwerpen wordt het uitgestrekte archief van de Rijksweldadigheidskolonies Wortel en Merksplas bewaard.

Teamwork

Om de documenten eenvoudiger en sneller raadpleegbaar te maken, sloeg Kempens Landschap de handen in elkaar met het Rijksarchief Antwerpen-Beveren, Gevangenismuseum van Merksplas, Erfgoed Noorderkempen en Stedelijk Museum Hoogstraten. Samen werkten ze aan een dossier voor projectsteun binnen het Cultureel Erfgoeddecreet. Met de financiële steun van de Vlaamse Overheid werden tienduizenden papieren dossiers van landlopers gescand.

Vervolgens gingen via het Vele Handen crowdsourcing platform tientallen vrijwilligers aan de slag om dit rijke archief digitaal toegankelijk te maken voor het brede publiek. Ook de namenlijsten die de vrijwilligers van het Gevangenismuseum al eerder maakten, werden verwerkt in een databank. De data zullen de komende maanden eveneens geïntegreerd worden in de zoekrobot van het Rijksarchief.

Hoe zoeken?

In de opzoekmodule is slechts een gedeelte van de beschikbare dossiers verwerkt, met name de inlichtingenfiche. Dossiers van nog geen 100 jaar oud zijn omwille van de privacywetgeving ook nog niet opgenomen.

Is je interesse gewekt en wil je verder zoeken? Dan kan je in de leeszaal van het Rijksarchief Antwerpen de volledige persoonlijke dossiers van landlopers raadplegen. Het leeszaalpersoneel helpt je graag op weg.

De inventaris

De Inventaris van het archief van de rijksweldadigheidskolonies te Hoogstraten-Merksplas-Rekem-Wortel. Overdracht 2000 (1870-1948) is online raadpleegbaar via onze zoekrobot Zoeken naar archieven. Je kan de inventaris ook gratis downloaden als pdf.

In papieren vorm is de inventaris voor € 7,50 te koop in het Rijksarchief Antwerpen of in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief. Bestellen kan via publicat@arch.be:

  • BUYCK J., VELLE K., Inventaris van het archief van de rijksweldadigheidskolonies Hoogstraten-Merksplas-Rekem-Wortel (1810-1980), reeks Inventarissen Rijksarchief te Beveren nr. 27, publicatienr. 2795, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1998.  

Deel je verhaal!

Wil je de zoektocht naar je (groot)vader, (achter)oom of neef met ons delen? Heel graag! Verhalen mogen ingestuurd worden naar info@erfgoednoorderkempen.be

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement