Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Vraag van de maand: Hoe vind ik informatie over een dwangarbeider tijdens WOII?

Texte petit  Texte normal  Texte grand
01/02/2019 - Onderzoek - Rijksarchief te Gent - Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier - Dienst Archief Oorlogsslachtoffers - Algemeen Rijksarchief

We kregen onlangs een vraag naar informatie over Jozef V., tijdens WOII verplicht tewerkgesteld in Duitsland, waar hij op 3 april 1945 vermoedelijk werd geëxecuteerd door de SS. Volgens een brief van de vader van het slachtoffer zou een inwoner uit Sint-Niklaas (mogelijk) een rol hebben gespeeld bij deze verplichte tewerkstelling. Om de ware toedracht te kunnen achterhalen van wat er met Jozef V. gebeurde, moeten zowel archieven over de vermoedelijke ‘dader’ als over het slachtoffer in rekening worden gebracht. Een complexe zoektocht…

Informatie over het slachtoffer, de dwangarbeider, zal vooral terug te vinden zijn bij de Dienst Archief Oorlogsslachtoffers. Daar bevinden zich de individuele documentatiedossiers, waarin alle bekende documenten over de tewerkstelling in Duitsland werden verzameld. Wellicht bestaat er daarnaast ook een dossier ‘Statuut Verplicht Tewerkgestelde’, dat de naoorlogse vergoeding van de persoon regelde. Meestal kan op basis van deze twee dossiers het parcours van de tewerkgestelde grotendeels worden gereconstrueerd. Heel vaak bevatten ze ook getuigenissen over de periode in Duitsland.

De vermoedelijke dader heeft na de bevrijding eerst in een interneringskamp in Sint-Niklaas gezeten, daarna in het kamp van Lokeren en is vervolgens naar de gevangenis van Antwerpen overgebracht. In het Algemeen Rijksarchief wordt een dossier van de consultatieve commissies over hem bewaard. De consultatieve commissies adviseerden tijdens de repressieperiode de krijgsauditoraten bij de beoordeling of internering van (vermeende) collaborateurs gerechtvaardigd was.

Welke feiten de vermoedelijke dader gepleegd heeft, is pas echt te achterhalen na raadpleging van het strafdossier. Hij is in 1946 veroordeeld door de krijgsraad van Gent. Dat dossier wordt bewaard in het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier. Dat hij in 1952 zijn burgerrechten terugkreeg, staat dan weer te lezen in de archieven van de rechtbank van eerste aanleg van Dendermonde, bewaard in het Rijksarchief te Gent.

Mag ik zulke privacygevoelige dossiers raadplegen?

  1. Archieven van hoven en rechtbanken zijn onder bepaalde voorwaarden raadpleegbaar.
    Klik hier voor een overzicht van deze specifieke raadplegingsmodaliteiten.
     
  2. Raadpleging van de individuele dossiers [1945-1953] van het ‘Ministerie van Justitie. Directie der Consultatieve commissie en der Verdachten. Dienst voor wederopvoeding, reclassering en voogdij’ is mogelijk mits ondertekening van een onderzoeksverklaring.
     
  3. Wat betreft de archieven van de voormalige militaire rechtscolleges die de repressie van de collaboratie na WOII in handen namen, moet iedereen die om welke reden dan ook één of meerdere dossiers wenst te raadplegen schriftelijk een gemotiveerde vraag richten tot het College van procureurs-generaal. Indien het antwoord positief is, kunnen de dossiers worden geraadpleegd in de leeszaal van het Algemeen Rijksarchief 2 - depot J. Cuvelier.
    Klik hier voor
    meer info over de raadpleging van archieven van de voormalige militaire rechtscolleges.
www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement